Un dos simbolos históricos de Eirís, xunto co Castelo, ou Fortaleza de Valparaiso, é a Fonte dos Caños. 

Fonte moi antiga, e de auga moi sabedora, que durante anos suministrou de auga potable a xente de boa parte da cidade, que se achegaba a recollela en garrafas. Corría todo o ano.

A partires do 1992, cando nos instalaron o alcantarillado en Eirís de Abaixo, e o posterior asfaltado do camiño que pasa pegado a ela, foi perdendo forza... e auga. 

E dende o inicio das obras do Parque Ofimático, está afogada entre restos de obra e unha beirarúa. 

Como fonte antiga, fermosa, e catalogada, solicitamos ó Concello que rehabilite a Fonte dos Caños e o seu entorno, devolvéndolle o seu valor histórico e devolvéndonos á veciñanza un espazo tan querido. Poñela de novo en valor como merece.

Fonte que ademáis ben pode ser un dos símbolos de Xuxán, que é un barrio novo, pero que conta con esta maravilla no seu linde coa zona máis antiga de Eirís de Abaixo.

O barrio de Eirís está cheo de costas. E tamén de persoas maiores. Combinación perigosa cando se pretende un envellecemento activo, e de fomentar a mobilidade, e facilitar que a xente con problemas de mobilidade poida ter unha vida activa.

É moita a xente que pide que ser instalen bancos polo barrio, por todo o barrio, xa que os que hai son moi poucos, e están moi contados.

A xente maior non pode subir e baixar costas como cando era nova, e atopar onde sentarse para facer un descanso axuda a que se animen a saír pasear, ou a ir polo pan e facer a compra andando, con todas as ventaxas que isto ten para a saúde, física e mental.

Eirís de Abaixo, Eirís de Arriba, a estrada de Eirís, A Calexa, O Castaño, Curramontes, Inés Debén, Inés Daban, A lamadosa, Monte do Mero, A Canteira de Eirís, Xuxán...

Na avenida de Monelos, no tramo que vai dende o número 217 ata o 221 da mesma, hai un estreitamento da beirarrúa que fai que non se poidan cruzar dúas persoas, e que as cadeiras de rodas teñan que circular pola calzada.

- É Camiño de Santiago. Da pena ver pasar xente coas mochilas polo asfalto porque non lles caben.

- Por aí baixan e suben centos de coches do CHUAC a diario, e en época escolar súmase o incremento de vehículos en entrada e saída por desprazamentos a escolas.

-A escasos metros está a parada do bus de varias escolas, e é unha zona bastante transitada.

- A beirarrúa de enfronte que ven dende a subestación de Fenosa está sen rematar a esta altura, polo que é obrigatorio para subir ou baixar por esa zona ir por ese tramo de beirarrúa tan estreito.

- No centro da vía hai unha illa que ocupa un espacio estéril. Todo isto é caldo de cultivo para que haia moitos sustos entre coches e peóns, e ten habido xa varios atropelos e choques.

SOLICITAMOS que se amplíe esa beirarrúa  sobre o asfalto, e que se amplíe o asfalto polo lado de enfronte, polo fermoso arcén que hai sen uso do outro lado da rúa E que se habilite a beirarrúa de enfronte ata o paso peonil.

Esta é a localización exacta do estreitamento: https://www.google.es/maps/place/Renior+Eletr%C3%B3nica/@43.3429566,- 8.3974609,3a,75y,159.81h,77.66t/data=!3m6!1e1!3m4!1sOrhkXYWrLdfPzMQPgZV-fg!2e0!7i16384! 8i8192!4m5!3m4!1s0xd2e7ca75ca06631:0x59204eb422a38c96!8m2!3d43.3426766!4d-8.3971016? hl= gal

O Camiño de Santiago atravesaba Eirís. Era o Camiño de Eirís. Partía da Estrada de Eirís, entraba en Eirís de Abaixo, pasaba pola Fonte dos Caños, pola casa de Xosé Lesta Meis, subía cara MonteMero, e baixaba a Pedralonga. E así figuraba nas escrituras das fincas colindantes, como Camiño Real.

Tiñamos as cunchas oficiáis sinalizándoo, e as flechas amarelas pintadas nos postes indicando a ruta.

Pero coas obras do Parque Ofimático apareceron na Estrada de Eirís uns carteis coa lenda de "Desvío provisional do Camiño de Santiago". Anos despóis a Xunta modificouno, e logo as excavadoras fixeron o resto, arrasando o Camiño, incomunicando parte do barrio, substituíndoo por unhas escaleiras imposibles. 

En outros lugares protexen o Camiño de Santiago e o entorno, aquí cambiano de sitio para especular cos terreos. 

Agora a parcela o antigo tramo é propiedade do Concello.  E solicitamos que o habiliten de novo como Camiño, e poder tamén recuperar o Camiño de Santiago, con un percorrido ben máis amable que a actual avenida de Monelos, Estrada de Eirís, e Avenida de Montserrat.

O chamado "Castelo de Eirís" ou "Forte de Valparaíso", cenario dos principais fitos historicos desta cidade dende época romana, leva esmorecendo moitos anos. Cada ano os muros son máis baixos, e ata hai nada había a diario xente xogando a trepar por eles, aumentando o deterioro. 

Na imaxe podese ver que a falta de protección e de posta en valor facilita o mal uso e destrucción do mesmo.

A última campaña arqueolóxica descubriu que todas as dovelas do arco de acceso están en perfecto estado, e o Concello ten moitas das pedras que faltan na súa custodia. Van varios amagos de conservación, que de pouco serve xa que o abandono posterior desfai o traballo, convertindo a inversión en gasto.

Entendemos necesario abordar dunha vez a restauración e protección definitiva da insigne construción. Tamén é preciso un control social ca finalidade de minimizar a degradación e levar a cabo labores de interpretación: pola súa proximidade ó Camiño Inglés e polo valor material e inmaterial deste fito historico.

A súa interacción na paisaxe urbana pode potenciarse ca iluminación nocturna aproveitando de novo este recurso como elemento de apoio de control e para distintas visitas guiadas nocturnas.